I. SỰ CẦN THIẾT BAN HÀNH CHUYÊN ĐỀ NĂM 2023

- Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh quan tâm đặc biệt đến công tác cán bộ và luôn đặt lên vị trí hàng đầu trong xây dựng Đảng và hệ thống chính trị các cấp. Người khẳng định: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”[1]. “Muôn việc thành công hoặc thất bại, đều do cán bộ tốt hoặc kém. Đó là chân lý nhất định”[2] bởi vì “Cán bộ là những người đem chính sách của Đảng, của Chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời, đem tình hình của dân chúng báo cáo cho Đảng, cho Chính phủ hiểu rõ, để đặt chính sách cho đúng”[3], nên Người yêu cầu người cán bộ cách mạng phải hội đủ các tiêu chuẩn: Đức và tài, trong đó phẩm chất đạo đức phải là yếu tố hàng đầu, là gốc, là nền tảng. Trước lúc đi xa, trong bản Di chúc, Người đặc biệt nhấn mạnh: “Đảng ta là một đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thực sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thực sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch”[4].

- Đảng Cộng sản Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, giáo dục và rèn luyện. Tư tưởng của Người là ngọn hải đăng dẫn đường để Đảng và Nhân dân ta phấn đấu thực hiện các mục tiêu, lý tưởng cách mạng, từng bước đi đến đích cuối cùng. Để Đảng thực hiện được sứ mệnh của mình, Đảng phải trong sạch, vững mạnh, có sức chiến đấu cao và thực sự là Đảng “đạo đức”, “văn minh”. Muốn vậy, nhiệm vụ không thể thiếu trong công tác xây dựng Đảng là phải xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên gương mẫu, có đạo đức cách mạng, có đủ năng lực đáp ứng yêu cầu ngang tầm nhiệm vụ. Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng khẳng định: “Động lực và nguồn động lực phát triển quan trọng của đất nước là khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, ý chí tự cường dân tộc, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc”[5]. Và để khơi dậy tinh thần, ý chí, nguồn sức mạnh đó, “Trong những năm tới phải đặc biệt coi trọng và đẩy mạnh hơn nữa xây dựng, chỉnh đốn Đảng toàn diện về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ”. Đồng thời xác định:  “Nêu cao tinh thần tự giác tu dưỡng, rèn luyện đạo đức của cán bộ, đảng viên. Đẩy mạnh giáo dục đạo đức cách mạng, thực hiện thường xuyên, sâu rộng, có hiệu quả việc học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh gắn với việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị. Thực hiện nghiêm các quy định của Đảng về trách nhiệm nêu gương, chức vụ càng cao càng phải gương mẫu, trước hết là Uỷ viên Bộ Chính trị, Uỷ viên Ban Bí thư, Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương. Đảng viên tự giác nêu gương để khẳng định vị trí lãnh đạo, vai trò tiên phong, gương mẫu, tạo sự lan toả, thúc đẩy các phong trào cách mạng”. “Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ... Xây dựng đội ngũ cán bộ, trước hết là người đứng đầu có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, năng lực nổi bật, dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, dám hành động vì lợi ích chung, có uy tín cao và thực sự tiên phong, gương mẫu, là hạt nhân đoàn kết”.

- Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XI yêu cầu “Xây dựng đội ngũ cán bộ nhất là cán bộ chủ chốt các cấp, có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt, có năng lực và uy tín, đáp ứng nhiệm vụ đề ra”[6].

Do đó, quán triệt chuyên đề học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên thật sự tiên phong, gương mẫu, có đạo đức cách mạng trong sáng, bản lĩnh chính trị vững vàng, đủ năng lực đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn hiện nay là một trong những giải pháp quan trọng góp phần thực hiện tốt công tác xây dựng Đảng của tỉnh.

II. NỘI DUNG

1. Nội dung tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ đảng viên

1.1. Một số khái niệm

1.1.1. Khái niệm cán bộ, công tác cán bộ

Cán bộ theo định nghĩa Luật cán bộ, công chức “Cán bộ là công dân Việt Nam, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, ở tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, ở huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước”.

Công tác cán bộ là công việc của Đảng và Nhà nước trong việc xây dựng, đào tạo, bồi dưỡng, quản lý cán bộ bằng việc xây dựng tiêu chuẩn cán bộ; đánh giá cán bộ; quy hoạch cán bộ; đào tạo, bồi dưỡng cán bộ; luân chuyển, điều động cán bộ; bố trí, sử dụng, bổ nhiệm, đề bạt, khen thưởng, kỷ luật cán bộ, …  nhằm phát huy năng lực đội ngũ cán bộ theo hướng bố trí số lượng hợp lý, nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức và trình độ chuyên môn, nghiệp vụ (vừa hồng vừa chuyên), đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu hoạt động của hệ thống chính trị trong tình hình mới”.

1.1.2. Quan điểm của Đảng về cán bộ, công tác cán bộ

Đảng ta nhận thức: Cán bộ và công tác cán bộ giữ vai trò hết sức quan trọng trong sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc. Ngay sau khi Đảng thành lập ngày 03/02/1930, ngày 14/10/1930, tại Hội nghị lần thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương khai mạc ở Hương Cảng (Trung Quốc), đã thông qua Luận cương chính trị và các văn kiện quan trọng của Đảng, trong đó có việc quyết định thành lập Bộ Tổ chức, tiền thân của Ban Tổ chức Trung ương ngày nay để đảm trách công tác tổ chức xây dựng Đảng, trong đó có nhiệm vụ quan trọng là thực hiện công tác cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp.

Từ đó cho đến nay, Đảng ta luôn quan tâm đến công tác xây dựng đội ngũ cán bộ, đề ra nhiều chủ trương, chính sách nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ và công tác cán bộ đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng trong từng giai đoạn lịch sử. Qua các kỳ đại hội và hội nghị Trung ương, vấn đề cán bộ và công tác cán bộ luôn được Đảng ta đề cập. Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư các khóa đã ban hành nhiều chỉ thị, nghị quyết, quyết định, quy định, kết luận, báo cáo… liên quan đến vấn đề cán bộ nói chung và cán bộ của một số ngành, cơ quan, lĩnh vực cụ thể nói riêng. Các văn bản nêu bật thực trạng đội ngũ cán bộ, công tác cán bộ trong các giai đoạn khác nhau, đồng thời đề ra mục tiêu, giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động của cán bộ các cấp.

Thực tiễn cách mạng Việt Nam hơn 92 năm qua cho thấy, mỗi giai đoạn, thời kỳ cách mạng cần có một đội ngũ cán bộ thích ứng, có phẩm chất, năng lực đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Trong thời kỳ đổi mới, đòi hỏi cán bộ càng phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, có kiến thức, tư duy rộng, năng lực chuyên môn cao... Đại hội VI của Đảng đã khẳng định “Đổi mới cán bộ lãnh đạo các cấp là mắt xích quan trọng nhất mà Đảng ta phải nắm chắc để thúc đẩy những cuộc cải cách có ý nghĩa cách mạng”. Các kỳ đại hội sau này của Đảng đều khẳng định lại vị trí và tầm quan trọng của đội ngũ cán bộ và công tác cán bộ. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 3, khóa VIII về chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước, Đảng ta xác định; “Cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng, gắn liền với vận mệnh của Đảng, của đất nước và chế độ, là khâu then chốt trong công tác xây dựng Đảng”.

Từ Đại hội X đến nay, trước những chuyển biến nhanh chóng của thời cuộc, vấn đề cán bộ và công tác cán bộ được Đảng ta đặc biệt chú trọng. Nhiều chủ trương, chính sách, biện pháp quyết liệt đã được ban hành và triển khai thực hiện, nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ, đặc biệt là cấp chiến lược “vừa hồng vừa chuyên”, ngang tầm nhiệm vụ. Hội nghị Trung ương 7, khóa XII ban hành Nghị quyết số 26-NQ/TW về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ. Nghị quyết đã đánh giá kết quả sau hơn 20 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 3, khóa VIII về chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước và tiếp tục khẳng định: Cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng; công tác cán bộ là khâu “then chốt” của công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị. Xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ cấp chiến lược là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, là công việc hệ trọng của Đảng, phải được tiến hành thường xuyên, thận trọng, khoa học, chặt chẽ và hiệu quả. Đầu tư xây dựng đội ngũ cán bộ là đầu tư cho phát triển lâu dài, bền vững.

Báo cáo chính trị Đại hội XIII của Đảng tiếp tục nhấn mạnh: Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ. Hoàn thiện thể chế, quy định về công tác cán bộ, tiêu chuẩn chức danh, tiêu chí, cơ chế đánh giá cán bộ. Xây dựng đội ngũ cán bộ, trước hết là người đứng đầu có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, năng lực nổi bật, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, dám hành động vì lợi ích chung, có uy tín cao và thực hiện sự tiên phong gương mẫu, là hạt nhân đoàn kết.

Xây dựng quy định về thẩm quyền, trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác cán bộ và quản lý cán bộ; thực hiện tốt quy định về kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ, chống chạy chức, chạy quyền; xử lý nghiêm minh, đồng bộ kỷ luật đảng, kỷ luật hành chính và xử lý bằng pháp luật đối với cán bộ có vi phạm, kể cả khi đã chuyển công tác hoặc nghỉ hưu.

Tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách tạo động lực cho cán bộ phấn đấu, toàn tâm, toàn ý với công việc. Coi trọng và làm tốt công tác bảo vệ cán bộ, bảo vệ chính trị nội bộ. Kiên quyết phòng, chống các biểu hiện bè phái, “lợi ích nhóm” và lợi dụng các phương tiện thông tin đại chúng để xuyên tạc sự thật, kích động, gây rối, chia rẽ làm mất đoàn kết nội bộ.

Bên cạnh công tác xây dựng cán bộ, Đảng ta đặc biệt quan tâm đến công tác phòng chống những thói hư, tật xấu của cán bộ. Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, khóa XII và Kết luận số 21-KL/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, với tinh thần kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; Bộ Chính trị ban hành Chỉ thị 06 (khóa X), Chỉ thị 03 (khóa XI), Chỉ thị 05 (khóa XII) và Kết luận 01 (khóa XIII) về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; các Quy định nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp; Quy định 205-QĐ/TW, ngày 23/9/2019 của Bộ Chính trị về việc kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và chống chạy chức, chạy quyền; Quy định số 37-QĐ/TW, ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương về những điều đảng viên không được làm; Quy định số 41-QĐ/TW, ngày 03/11/2021 của Bộ Chính trị về việc miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ; Quy định số 50-QĐ/TW, ngày 27/12/2021 của Bộ Chính trị về công tác quy hoạch cán bộ; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật Đảng; triển khai quyết liệt công tác phòng chống tham nhũng, lãng phí… Đồng thời, Đảng ta cũng coi trọng công tác khuyến khích, bảo vệ cán bộ đã ban hành Kết luận số 14-KL/TW, ngày 22/9/2021 của Bộ Chính trị về chủ trương khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung…Về vấn đề này, tại Hội nghị Văn hoá toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nói: “Phát triển văn hoá là một trong những vấn đề trọng tâm, nổi bật trong Văn kiện Đại hội XIII. Đây là lần đầu tiên trong văn kiện Đại hội, Đảng ta đề cập một cách toàn diện và sâu sắc đến lĩnh vực văn hoá, từ chủ đề Đại hội đến các quan điểm, mục tiêu, định hướng lớn, nhiệm vụ trọng tâm, đột phá chiến lược, nhấn mạnh quan điểm chỉ đạo cốt lõi và xuyên suốt là: "Khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, ý chí tự cường dân tộc và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc. Phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, của nền văn hoá và con người Việt Nam,... kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; phát huy tối đa nội lực, tranh thủ ngoại lực, trong đó nguồn lực nội sinh, nhất là nguồn lực con người là quan trọng nhất". Tại Hội nghị toàn quốc của các cơ quan nội chính triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Đồng chí chỉ đạo: Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ có đủ phẩm chất, năng lực, trình độ, uy tín, phục vụ Nhân dân và sự phát triển của đất nước; tăng cường kỷ luật, kỷ cương; cải cách tiền lương, chế độ, chính sách đãi ngộ, tạo môi trường, điều kiện làm việc; khuyến khích, bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách và quyết liệt trong hành động vì lợi ích chung. Theo đó, phải chú trọng nêu gương những người tốt, việc tốt; ngăn ngừa, cảnh báo, phê phán những việc làm sai trái. Đấu tranh mạnh mẽ chống chủ nghĩa cá nhân, thói ích kỷ vụ lợi, “lợi ích nhóm”.

1.2. Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên

Tư tưởng Hồ Chí Minh là hệ thống các quan điểm rất cơ bản về cách mạng và con đường đi lên của cách mạng Việt Nam, được chắt lọc, hình thành từ những giá trị tinh hoa văn hoá dân tộc, văn hoá nhân loại và thực tiễn cuộc đời hoạt động cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh thông qua quá trình vận dụng chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta. Nội dung tư tưởng, phương pháp cách mạng của Người là nền tảng lý luận đặc biệt quan trọng trong việc xây dựng Đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ.

1.2.1. Về đạo đức của người cán bộ

Theo Hồ Chí Minh, cán bộ, đảng viên nói chung, cán bộ lãnh đạo nói riêng phải có đủ tài và đức - đó là điều kiện cần và đủ; trong đó, đạo đức được coi là gốc của nhân cách và tài giữ vai trò quan trọng. Khắc ghi lời Bác dặn “Phải có chính trị trước rồi có chuyên môn… chính trị là đức, chuyên môn là tài. Có tài mà không có đức thì hỏng”, cho nên người cán bộ không những phải luyện tài: làm giàu tri thức, bồi dưỡng tư duy, cách nhìn tổng thể, biện chứng, chủ động, sáng tạo... mà còn phải rèn luyện đạo đức cách mạng, như “ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”[7]. Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, người đảng viên, người cán bộ tốt muốn trở thành người cách mạng chân chính là phải “chí công vô tư”, chỉ biết đặt lợi ích của Đảng, của Tổ quốc, của đồng bào lên trên hết. Cán bộ, đảng viên chí công vô tư thì khuyết điểm sẽ ngày càng ít đi, những tính tốt như NHÂN, NGHĨA, TRÍ, DŨNG, LIÊM sẽ ngày càng thêm.

- Nhân là thật thà thương yêu, hết lòng giúp đỡ đồng chí và đồng bào. Vì thế mà kiên quyết chống lại những người, những việc có hại đến Đảng, đến Nhân dân. Vì thế mà sẵn lòng chịu cực khổ trước mọi người, hưởng hạnh phúc sau thiên hạ. Vì thế mà không ham giàu sang, không e cực khổ, không sợ oai quyền. Những người đã không ham, không e, không sợ gì thì việc gì là việc phải, họ đều làm được.

- Nghĩa là ngay thẳng, không có tư tâm, không làm việc bậy, không có việc gì phải giấu Đảng. Ngoài lợi ích của Đảng, không có lợi ích riêng phải lo toan. Lúc Đảng giao cho việc, thì bất kỳ to nhỏ, đều ra sức làm cẩn thận. Thấy việc phải thì làm, thấy việc phải thì nói. Không sợ người ta phê bình mình, mà phê bình người khác cũng luôn luôn đúng đắn.

- Trí, vì không có việc tư túi nó làm mù quáng, cho nên đầu óc trong sạch, sáng suốt. Dễ hiểu lý luận. Dễ tìm phương hướng. Biết xem người. Biết xét việc. Vì vậy mà biết làm việc có lợi, tránh việc có hại cho Đảng; biết vì Đảng mà cất nhắc người tốt, đề phòng người gian.

- Dũng là dũng cảm, gan góc, gặp việc phải có gan làm. Thấy khuyết điểm có gan sửa chữa. Cực khổ khó khăn, có gan chịu đựng. Có gan chống lại những sự vinh hoa, phú quý, không chính đáng. Nếu cần, thì có gan hi sinh cả tính mạng cho Đảng, cho Tổ quốc, không bao giờ rụt rè, nhút nhát.

- Liêm là không tham địa vị. Không tham tiền tài. Không tham sung sướng. Không ham người tâng bốc mình. Vì vậy mà quang minh chính đại, không bao giờ hủ hoá. Chỉ có một thứ ham là ham học, ham làm, ham tiến bộ.

Đó là đạo đức cách mạng. Là đạo đức mới, đạo đức vĩ đại, nó không phải vì danh vọng của cá nhân, mà vì lợi ích chung của Đảng, của dân tộc, của loài người. Cũng như sông có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được Nhân dân.

Nói tóm tắt, đạo đức cách mạng là: Quyết tâm suốt đời đấu tranh cho Đảng, cho cách mạng. Đó là điều chủ chốt nhất. Ra sức làm việc cho Đảng, giữ vững kỷ luật của Đảng, thực hiện tốt đường lối, chính sách của Đảng. Đặt lợi ích của Đảng và của Nhân dân lao động lên trên, lên trước lợi ích của cá nhân. Hết lòng, hết sức phục vụ Nhân dân. Vì Đảng, vì dân mà đấu tranh quên mình, gương mẫu trong mọi việc.

Người nói: “Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”[8]. Thấm nhuần đạo đức cách mạng, mỗi cán bộ, đảng viên sẽ xử lý hài hoà các mối quan hệ: Với mình, với người, với công việc và với Nhân dân.

+ Đối với mình: Đừng tự mãn, tự túc; nếu tự mãn, tự túc thì không tiến bộ. Phải tìm học hỏi, cầu tiến bộ. Đừng kiêu ngạo, học lấy điều hay của người ta. Phải siêng năng, tiết kiệm.

+ Đối với người: “Thân ái với nhau, nhưng không che đậy những điều dở... Chớ nịnh hót người trên. Chớ xem khinh người dưới. Thái độ chân thành, khiêm tốn... phải thực hành chữ Bác - Ái”. 

+ Đối với việc: “Phải nghĩ cho kỹ... phải có kế hoạch, phải để công việc nước lên trên, trước việc tư, việc nhà”, “Việc thiện thì dù nhỏ đến mấy cũng làm. Việc ác thì dù nhỏ mấy cũng tránh”.

+ Đối với Nhân dân: “Hiểu nguyện vọng của dân, sự cực khổ của dân. Hiểu tâm lý của dân, học sáng kiến của dân... Phải tôn kính dân, phải làm cho dân tin, phải làm gương cho dân; Đối với đoàn thể: Phải tuyệt đối phục tùng mệnh lệnh của đoàn thể. Phải tuyệt đối trung thành”[9]. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ, mỗi người cán bộ khi đã dấn thân vào con đường cách mạng, thì phải một lòng vì nước, vì dân, xứng đáng là người lãnh đạo và là người đầy tớ thật trung thành của Nhân dân.

Đạo đức cách mạng là hoà mình với quần chúng thành một khối, tin quần chúng, hiểu quần chúng, lắng nghe ý kiến của quần chúng. Do lời nói và việc làm, đảng viên, đoàn viên, cán bộ làm cho dân tin, dân phục, dân yêu, đoàn kết quần chúng chặt chẽ chung quanh Đảng, tổ chức, tuyên truyền và động viên quần chúng hăng hái thực hiện chính sách, nghị quyết của Đảng.

1.2.2. Về năng lực chuyên môn (tài) của người cán bộ

Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ ra rằng, muốn hoàn thành nhiệm vụ cách mạng, người cán bộ phải có đủ cả đức và tài, cả phẩm chất và năng lực, thật sự là những người “trung thành và hăng hái”. Đạo đức là gốc, cho nên người cán bộ cách mạng cần phải thường xuyên rèn luyện, tu dưỡng đạo đức; đồng thời, cán bộ phải có tài (năng lực). Tài của người cán bộ thể hiện ở năng lực trí tuệ và năng lực tổ chức thực tiễn, đặc biệt là năng lực nắm bắt, vận dụng, tổ chức triển khai thực hiện đường lối, chính sách của Đảng và Chính phủ.

Người nói: “Phải có chính trị trước rồi có chuyên môn. Nếu thầy giáo, cô giáo bàng quan thì lại đúc ra một số công dân không tốt, cán bộ không tốt. Nói tóm lại, chính trị là đức, chuyên môn là tài. Có tài mà không có đức là hỏng”[10]. Quý trọng người hiền tài, tư tưởng “Chiêu hiền đãi sĩ” được Hồ Chí Minh thể hiện rất rõ ngay từ những ngày đầu cách mạng. Các bài viết “Nhân tài và kiến quốc”, “Tìm người tài đức” của Người nhằm kêu gọi, tập hợp người hiền tài cho đất nước.

Hồ Chí Minh cho rằng, chỉ những cán bộ có đức, có tài mới có đủ năng lực đảm đương công việc. Dù công việc có vất vả đến đâu, trong hoàn cảnh khó khăn thế nào, cũng có thể hoàn thành.

Hồ Chí Minh yêu cầu: “Ngày nay, Đảng yêu cầu cán bộ và đảng viên chẳng những thành thạo về chính trị, mà còn phải giỏi về chuyên môn, không thể lãnh đạo chung chung”[11]. Người chỉ rõ: Người cán bộ cách mạng chân chính phải để việc công lên trên, lên trước việc tư, việc nhà; đã phụ trách việc gì thì quyết làm cho được, cho đến nơi, đến chốn, không sợ khó khăn, nguy hiểm, việc thiện thì dù nhỏ mấy cũng làm, việc ác thì dù nhỏ mấy cũng tránh. Mỗi ngày cố làm một việc có lợi cho nước, cho dân; “khi làm bất kỳ việc gì cũng đừng nghĩ đến mình trước... khi hưởng thụ thì mình nên đi sau”; “lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ”.

Theo quan điểm của Hồ Chí Minh, người cán bộ có đức, có tài là người cán bộ có tác phong công tác, làm việc, sinh hoạt sâu sát thực tiễn, gần gũi Nhân dân, mở rộng dân chủ, nói đi đôi với làm, lý luận gắn với thực tiễn, thể hiện tinh thần trách nhiệm. Dù ở cương vị nào, làm công tác gì, khó hay dễ, chức vụ to hay nhỏ, cũng đem cả tinh thần và sức lực làm cho đến nơi đến chốn, vượt mọi khó khăn, làm cho thành công; luôn nắm vững chính sách, đi đúng đường lối quần chúng và làm tròn nhiệm vụ. Đức và tài là một thể thống nhất, không thể tách rời. Vì vậy, không thể chỉ có đức mà không cần tài, càng không thể coi trọng tài mà xem nhẹ đức. Do đó, người cán bộ phải thường xuyên rèn đức, luyện tài, để trở thành cán bộ vừa có đức, vừa có tài; “vừa hồng, vừa chuyên”.

Cùng với đức và tài, người cán bộ còn phải có phong cách công tác quần chúng, thường xuyên liên hệ mật thiết với Nhân dân, biết lắng nghe ý kiến, tôn trọng quyền làm chủ của Nhân dân, khéo tổ chức và lãnh đạo Nhân dân thực hiện thắng lợi đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Trong điều kiện Đảng cầm quyền, Người yêu cầu cán bộ càng phải: “giữ chặt mối liên hệ với dân chúng và luôn luôn lắng tai nghe ý kiến của dân chúng, đó là nền tảng lực lượng của Đảng và nhờ đó mà Đảng thắng lợi,... cách xa dân chúng, không liên hệ chặt chẽ với dân chúng, cũng như đứng lơ lửng giữa trời, nhất định thất bại”[12].

Để hoàn thành nhiệm vụ, cán bộ dù ở cương vị nào cũng phải tích cực học tập, không ngừng nâng cao trình độ về mọi mặt. Để học tập tiến bộ, Hồ Chí Minh yêu cầu người cán bộ phải “Học ở trường, học ở sách vở, học lẫn nhau và học Nhân dân, không học ở Nhân dân là một khuyết điểm rất lớn”.

1.2.3. Về vai trò tiên phong, gương mẫu của người cán bộ

Chủ tịch Hồ Chí Minh rất coi trọng vấn đề giáo dục, rèn luyện tính tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên trong xây dựng tổ chức Đảng cách mạng, xây dựng con người mới, cuộc sống mới văn minh, tiến bộ để làm gương cho Nhân dân noi theo.

Theo Người, để nêu gương, thì trước hết bản thân mình phải làm gương trong mọi việc từ nhỏ đến lớn, trở thành phong cách, thói quen tự nhiên trong cuộc sống hằng ngày. Người nhiều lần nhắc nhở cán bộ, đảng viên: “Đảng viên đi trước, làng nước theo sau”. Nhân dân cũng noi gương theo Đảng mà tin và làm theo. Thực tế chứng minh, phương châm ấy đã làm nên sức mạnh vô địch về trí tuệ, tâm hồn, khí phách người Việt ta, đưa nhân dân Việt Nam vượt qua muôn vàn thách thức, đánh thắng kẻ thù xâm lược, giành hết thắng lợi này đến thắng lợi khác.

Chủ tịch Hồ Chí Minh hiểu rõ bản chất giá trị và ý nghĩa của việc nêu gương. Bản thân Người đã trở thành tấm gương lớn, tấm gương sáng về sự nêu gương. Là người sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện Đảng ta, Người luôn giáo dục cán bộ, đảng viên phải thực hiện nêu gương, thực sự gương mẫu. Người nhiều lần nhấn mạnh: Cán bộ đảng viên phải “tiền ưu, hậu lạc” tức là phải lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ, hi sinh cống hiến trước, hưởng thụ sau Nhân dân,...

Hồ Chí Minh chú trọng phương pháp nêu gương. Người cho rằng: “Lấy gương người tốt, việc tốt để hàng ngày giáo dục lẫn nhau là một trong những cách tốt nhất để xây dựng Đảng, xây dựng các tổ chức cách mạng, xây dựng con người mới, cuộc sống mới”[13]. Người chỉ rõ, người tốt, việc tốt nhiều lắm. Ở đâu cũng có, ngành nào cũng có, địa phương nào, lứa tuổi nào cũng có. Cho nên, tháng 6 năm 1968, người trực tiếp chỉ đạo xuất bản sách Người tốt việc tốt để mọi người học tập, làm theo lan toả những cái tốt, cái đẹp trong xã hội.

Người chỉ rõ: Để mọi người noi gương thì bản thân cán bộ, đảng viên phải là “người tốt, việc tốt”, phải là “tấm gương tốt” về mọi mặt trong đời sống xã hội và trong công tác, thực sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. “Nêu gương” là phương pháp tốt nhất vận động quần chúng, thuyết phục quần chúng, tập hợp quần chúng làm cách mạng. Quần chúng nhìn cán bộ, đảng viên tiên phong làm trước, phấn đấu hi sinh vì mục tiêu cách mạng cao cả, họ sẽ tự giác nghe theo, tin và làm theo.

Người cho rằng trong mọi công việc, người cán bộ phải đi đầu, từ chỉ đạo đến vận động, tập hợp lực lượng, triển khai thực thi nhiệm vụ. Trong quá trình lãnh đạo hay thực thi công việc, người cán bộ đều phải ở vị trí tiên phong, nêu gương, sẵn sàng xông pha đi đầu vào những nơi khó khăn, nguy hiểm để hoàn thành nhiệm vụ được giao. Người viết: “Đối với các dân tộc phương Đông giàu tình cảm, thì một tấm gương sống, còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”[14]. Để hoàn thành nhiệm vụ, Hồ Chí Minh đòi hỏi cán bộ phải thường xuyên học tập, nâng cao trình độ về mọi mặt, nhất là về lý luận chính trị: “mỗi cán bộ, mỗi đảng viên phải học lý luận, phải đem lý luận áp dụng vào công việc thực tế. Phải chữa cái bệnh kém lý luận, khinh lý luận và lý luận suông”[15]; phải tự nguyện, tự giác, xem công tác học tập cũng là nhiệm vụ mà người cán bộ cách mạng phải hoàn thành cho được, do đó mà tích cực chủ động hoàn thành kế hoạch học tập.

1.2.4. Về xây dựng đội ngũ cán bộ (tuyển dụng, khéo dùng cán bộ, huấn luyện cán bộ, huấn luyện cán bộ,…)

Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, cần chú ý mấy điểm lớn trong chính sách cán bộ:

Về tuyển chọn cán bộ: Đây là khâu đầu tiên và rất quan trọng, Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng: “Khâu chọn giống, nếu giống tốt ắt cây sẽ tốt”; đồng thời, Người đã đưa ra các tiêu chí để lựa chọn cán bộ: Những người đã tỏ ra rất trung thành và hăng hái trong công việc, trong lúc đấu tranh. Những người liên lạc mật thiết với dân chúng, hiểu biết việc dân chúng. Những người có thể phụ trách giải quyết các vấn đề trong những hoàn cảnh khó khăn. Ai sợ phụ trách và không có sáng kiến thì không phải người lãnh đạo. Người lãnh đạo đúng đắn cần phải: “Khi thất bại không hoang mang, khi thắng lợi không kiêu ngạo. Khi thi hành các nghị quyết kiên quyết, gan góc, không sợ khó khăn. Những người luôn giữ đúng kỷ luật”[16].

Về huấn luyện cán bộ: Theo Hồ Chí Minh, cán bộ là những người đem chính sách của Đảng, của Chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời, đem tình hình của dân chúng báo cáo cho Đảng, cho Chính phủ hiểu rõ, để đặt chính sách cho đúng. Vì vậy, Người chỉ rõ: “Huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng”; “Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một công việc rất quan trọng và rất cần kíp”. Huấn luyện cán bộ về chuyên môn, nghiệp vụ theo phương châm làm việc gì học việc nấy; huấn luyện chính trị; huấn luyện văn hoá, khoa học, kỹ thuật; huấn luyện toàn diện,…; Người chỉ rõ, huấn luyện phải thiết thực và chu đáo, nghĩa là phải nắm được nhu cầu để huấn luyện. Phải xem xét, nghiên cứu mục đích huấn luyện ai, ai huấn luyện, huấn luyện như thế nào, phải kiểm tra ra sao và bài học cần phải áp dụng là gì,… Người cũng chỉ ra những khuyết điểm trong huấn luyện cán bộ, như lý luận và thực tế không ăn khớp, tư duy chính trị thì mênh mông mà không thiết thực, huấn luyện nhiều mà hiệu quả ít.

Huấn luyện cán bộ là công việc thường xuyên, công phu, lâu dài, cần phải kiên trì và bền bỉ mới có kết quả tốt. Bởi vì: “Không phải vài ba tháng hoặc vài ba năm, mà đào tạo được một người cán bộ tốt... cần phải công tác, đấu tranh, huấn luyện lâu năm mới được”[17]. Bản thân Người là một tấm gương mẫu mực trong huấn luyện, đào tạo cán bộ.

Về vấn đề hiểu cán bộ: Theo Người, muốn biết rõ cán bộ, muốn đối đãi một cách đúng đắn các hạng người, trước hết phải sửa chữa những khuyết điểm của mình. Mình càng ít khuyết điểm thì cách xem xét cán bộ càng đúng.

Người nhấn mạnh, cách xem xét cán bộ quyết không nên chấp nhất. Một người cán bộ khi trước có sai lầm, không phải vì thế mà sai lầm mãi. Cũng có cán bộ chưa bị sai lầm, nhưng chắc gì sau này không phạm sai lầm?

Việc xem xét cán bộ không chỉ xét ở ngoài mặt, chỉ xét một lúc, một việc, mà phải xét kỹ cả toàn bộ công việc của cán bộ.

Những người hay khoe công việc, hay a dua, tìm việc nhỏ mà làm, trước mặt thì theo mệnh lệnh, sau lưng thì trái mệnh lệnh, hay công kích người khác, hay tự tâng bốc mình, những người như thế, tuy làm được việc nhưng cũng không phải cán bộ tốt.

Những người cứ cắm đầu làm việc, không ham khoe khoang, ăn nói ngay thẳng, không che giấu khuyết điểm của mình, không ham việc dễ, tránh việc khó, bao giờ cũng kiên quyết làm theo mệnh lệnh của Đảng, vô luận hoàn cảnh thế nào, lòng họ cũng không thay đổi, những người như thế, dù công tác kém một chút cũng là cán bộ tốt. Người ở đời, ai cũng có chỗ tốt và chỗ xấu. Ta phải khéo nâng cao chỗ tốt, khéo sửa chữa chỗ xấu cho họ.

Về việc khéo dùng cán bộ: Người căn dặn: “Dùng người cũng như dùng gỗ. Người thợ khéo thì gỗ to, nhỏ, thẳng, cong đều tuỳ chỗ mà dùng được”[18]. Dùng cán bộ phải đặt người đúng việc, vì việc mà đặt người, chứ không phải vì người mà đặt việc. Người phê bình: “Thường chúng ta không biết tuỳ tài mà dùng người. Thí dụ: thợ rèn thì bảo đi đóng tủ, thợ mộc thì bảo đi rèn dao. Thành thử hai người đều lúng túng. Nếu biết tuỳ tài mà dùng người thì hai người đều thành công”[19]. Cách đối với cán bộ là một điều trọng yếu trong sự tổ chức công việc. Cách đối với cán bộ có khéo, có đúng thì mới thực hiện được nguyên tắc “Vấn đề cán bộ quyết định mọi việc”. Muốn cán bộ làm được việc, phải khiến cho họ yên tâm, vui vẻ làm việc. Người yêu cầu phải thực hành 3 điểm sau:

Một là, khiến cho cán bộ cả gan nói, cả gan đề ra ý kiến. Người lãnh đạo muốn biết rõ ưu điểm và khuyết điểm của mình, muốn biết công tác của mình tốt hay xấu, không gì bằng khuyên cán bộ mình mạnh bạo đề ra ý kiến và phê bình. Như vậy không những không phạm gì đến uy tín của người lãnh đạo mà còn phát huy dân chủ trong Đảng. Nếu cán bộ không nói năng, không đề ý kiến, không phê bình, thậm chí lại tâng bốc lãnh đạo, thì đây là một hiện tượng rất xấu.

Hai là, khiến cho cán bộ có gan phụ trách, có gan làm việc. Người cho rằng, việc hay hay dở một phần do cán bộ đủ năng lực hay không, nhưng một phần cũng do cách lãnh đạo đúng hay không. Năng lực của người không phải hoàn toàn do tự nhiên mà có mà một phần lớn do công tác, do tập luyện mà có. Lãnh đạo khéo, tài nhỏ có thể hoá ra tài to. Lãnh đạo không khéo, tài to cũng hoá ra tài nhỏ.

Khi giao công việc cho cán bộ cần phải chỉ đạo rõ ràng, sắp đặt đầy đủ. Vạch rõ những điểm chính và những khó khăn có thể xảy ra. Những vấn đề đã quyết định rồi thì thả cho cán bộ làm, khuyên cán bộ cả gan mà làm.

Trước khi trao công tác, cần phải bàn kỹ với cán bộ. Nếu cán bộ gánh không nổi thì không miễn cưỡng trao việc. Khi đã trao phải hoàn toàn tin tưởng.

Người yêu cầu: Phải đào tạo một mớ cán bộ phụ trách, có gan làm việc, ham làm việc. Có thế Đảng mới thành công. Nếu đào tạo một mớ cán bộ nhát gan, dễ bảo “đập đi, hò đứng”, không dám phụ trách. Như thế là một việc thất bại cho Đảng.

Ba là, không nên tự tôn, tự đại, mà phải nghe, phải hỏi ý kiến của cấp dưới.

Đối với cấp dưới, người lãnh đạo phải tiếp thu, lắng nghe, góp ý, phê bình. Nếu ý kiến cấp dưới không đúng, cấp trên không quở trách mà nên vui vẻ giải thích cho họ hiểu và động viên họ tiếp tục nỗ lực hơn nữa trong công tác. Nếu cán bộ không yên tâm làm việc, người lãnh đạo phải xét rõ chỗ lãnh đạo không đúng của mình để thuyết phục và động viên cán bộ; nếu vì công tác không hợp với năng lực cán bộ, phải phân công công việc thích hợp hơn.

Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, khéo dùng cán bộ còn thể hiện ở chỗ biết kết hợp hài hoà giữa thế hệ cán bộ đi trước và cán bộ kế cận. Những cán bộ đi trước có nhiều kinh nghiệm về lãnh đạo, được rèn luyện thử thách nhiều trong thực tế. Còn cán bộ trẻ là những người hăng hái, nhiệt huyết, nhạy cảm với cái mới và chịu khó học tập nên nhanh tiến bộ.

Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ, phụ nữ có tiềm năng to lớn, đặc biệt là khả năng lãnh đạo, “có nhiều phụ nữ tham gia công tác lãnh đạo ở cơ sở. Nhiều người công tác rất giỏi”. Vì vậy, Đảng và Chính phủ phải quan tâm đào tạo, bồi dưỡng cán bộ nữ, phải thực hiện tốt bình đẳng giới trong đào tạo, bồi dưỡng góp phần nâng cao trình độ, năng lực để họ có đủ khả năng tham gia ngày càng nhiều vào các hoạt động xã hội, các cơ quan lãnh đạo và quản lý ở các cấp. Các cấp, các ngành đặc biệt phải chú ý cất nhắc cán bộ phụ nữ vào các cơ quan lãnh đạo, nhất là các ngành hoạt động thích hợp với phụ nữ.

Khéo dùng cán bộ còn thể hiện ở trọng dụng nhân tài cả trong và ngoài Đảng. Theo Người, bất kỳ ai, có khả năng, đủ tiêu chuẩn, cần cho nhu cầu của cách mạng là phải dùng,... vì Đảng ta là Đảng của giai cấp, đồng thời cũng là của dân tộc.

Theo Người, công việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém. Vì vậy, Đảng phải nuôi dạy cán bộ, như người làm vườn vun trồng những cây cối quý báu. Phải trọng nhân tài, trọng cán bộ, trọng mỗi một người có ích cho công việc chung của chúng ta.

Phải có gan cất nhắc cán bộ: Cất nhắc cán bộ là một công tác cần kíp. Trong quá trình sử dụng cán bộ, Người yêu cầu phải thật sự thận trọng việc này. Người chỉ rõ: “Cất nhắc cán bộ, không nên làm như giã gạo. Nghĩa là từ trước khi cất nhắc không xem xét kỹ, khi cất nhắc rồi không giúp đỡ họ, khi họ sai lầm thì đẩy họ xuống, chờ lúc họ làm khá lại cất nhắc lên. Một cán bộ bị nhấc lên, thả xuống ba lần như thế thì hỏng cả đời”[20].

Trước khi cất nhắc cán bộ, phải nhận xét rõ ràng. Không những xem xét công tác, cách sinh hoạt, cách viết, cách nói, mà còn phải xem xét việc làm của cán bộ có đúng với lời nói, bài viết hay không. Phải biết ưu điểm, khuyết điểm của cán bộ. Phải xem xét quá trình công tác của cán bộ từ trước đến nay. Biết rõ ràng cán bộ mới có thể cất nhắc cán bộ một cách đúng mực. Sau khi đã cất nhắc, phải giúp đỡ cán bộ, động viên cán bộ cố gắng, vun trồng lòng tự tin, tự trọng.

Người cũng yêu cầu: Khi cất nhắc cán bộ, cần phải xét rõ người đó có gần gụi quần chúng, có được quần chúng tin cậy và mến phục không. Lại phải xem người ấy xứng với việc gì. Nếu người có tài mà dùng không đúng tài của họ, cũng không được việc. Nếu cất nhắc không cẩn thận, không khỏi đem người bô lô ba la, chỉ nói mà không biết làm, vào những địa vị lãnh đạo. Như thế rất có hại.

Đặc biệt, Hồ Chí Minh phê bình mạnh mẽ việc cất nhắc, bổ nhiệm cán bộ theo hướng cục bộ, địa phương, “một người làm quan cả họ được nhờ”. Người viết: “Có những đồng chí còn giữ thói “một người làm quan cả họ được nhờ” đem bà con, bạn hữu đặt vào chức này việc kia, làm được hay không, mặc kệ. Hỏng việc, đoàn thể chịu, cốt cho bà con, bạn hữu có địa vị là được”. Người căn dặn: Cất nhắc cán bộ phải vì công tác, tài năng, vì cổ động cho đồng chí khác thêm hăng hái. Như thế công việc nhất định chạy. Nếu vì lòng yêu ghét, vì thân tích, vì nể nang, nhất định không ai phục, mà gây nên mối lôi thôi trong Đảng. Như thế là có tội với Đảng, có tội với đồng bào.

Phải thương yêu cán bộ: Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: Không phải vài ba tháng hoặc vài ba năm là đào tạo được một người cán bộ tốt, mà cần phải công tác, đấu tranh, huấn luyện lâu năm mới có được... Trong lúc tranh đấu, rất dễ mất một người cán bộ. Vì vậy, Đảng phải yêu thương cán bộ.

Nhưng thương yêu không phải là vỗ về, nuông chiều, thả mặc. Thương yêu là giúp họ học tập thêm, tiến bộ thêm, là giúp họ giải quyết những vấn đề khó khăn... Thương yêu là luôn chú ý đến công tác của họ, kiểm thảo họ. Hễ thấy khuyết điểm thì giúp đỡ họ sửa chữa ngay, để vun trồng cái thói có gan phụ trách, cả gan làm việc của họ. Đồng thời, phải nêu rõ những ưu điểm, những thành công của họ. Phải vun đắp chí khí của họ, để đi đến chỗ “bại không nản, thắng cũng không kiêu”. Lúc phê bình họ, ta chớ có thái độ gay gắt. Lúc khen ngợi họ, ta phải cho họ hiểu rằng: Năng lực của mỗi người đều có giới hạn, tuy có thành công cũng chớ kiêu ngạo. Kiêu ngạo là bước đầu của thất bại.

Về việc xử lý vấn đề cán bộ sai lầm: Một trong những điểm lớn trong chính sách cán bộ theo tư tưởng Hồ Chí Minh là phê bình cán bộ mắc sai lầm. Theo Hồ Chí Minh, người đời ai cũng có khuyết điểm. Có làm việc thì có sai lầm. Chúng ta không sợ có sai lầm và khuyết điểm, chỉ sợ không chịu cố gắng sửa chữa sai lầm và khuyết điểm. Và càng sợ những người lãnh đạo không biết tìm cách đúng để giúp cán bộ sửa chữa sai lầm và khuyết điểm. Trừ những người cố ý phá hoại, ngoài ra không ai cố ý sai lầm, sai lầm là vì không hiểu, không biết.

Chính vì vậy, người lãnh đạo cần phải dùng thái độ thân thiết, giúp cán bộ mắc sai lầm, khuyết điểm tìm ra nguyên nhân, cách khắc phục, làm cho cán bộ vui lòng sửa chữa sai lầm, khuyết điểm. Do đó, đòi hỏi người lãnh đạo phải phê bình cho đúng. Sửa đổi sai lầm, khuyết điểm là trách nhiệm của cán bộ, nhưng một phần cũng là trách nhiệm của người lãnh đạo.

Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: Sửa chữa sai lầm cần dùng cách giải thích, thuyết phục, cảm hoá, dạy bảo, nhưng không phải tuyệt nhiên không dùng xử phạt. Lầm lỗi có việc to, việc nhỏ. Nếu nhất luật không xử phạt thì sẽ mất cả kỷ luật, sẽ mở đường cho bọn cố ý phá hoại. Vì vậy, hoàn toàn không dùng xử phạt là không đúng. Mà chút gì cũng dùng đến xử phạt cũng không đúng. Vậy nên, cần phải phân tách rõ ràng cái cớ sai lầm, phải xét kỹ lưỡng việc nặng hay nhẹ, phải dùng xử phạt cho đúng.

  2. Học tập và vận dụng tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên thật sự tiên phong, gương mẫu, có đạo đức cách mạng trong sáng, bản lĩnh chính trị vững vàng, đủ năng lực đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn hiện nay tại Bến Tre

  2.1. Tình hình xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên thật sự tiên phong, gương mẫu, có đạo đức cách mạng trong sáng, bản lĩnh chính trị vững vàng, đủ năng lực đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn hiện nay tại Bến Tre

  Tổng số cán bộ, viên chức trên địa bàn tỉnh là 25.583 người, trong đó, quản lý nhà nước cấp tỉnh 892 người, tỷ lệ 3,49%; cấp huyện 831 người, tỷ lệ 3,25%; viên chức là 20.441 người (sự nghiệp giáo dục và đào tạo 15.707 người; sự nghiệp y tế 3.912 người; sự nghiệp khác 1.471 người), cấp xã 3.419 người, tỷ lệ 13,36% (1.632 cán bộ 1.762 công chức)^([21]). Thực hiện các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chấp hành Trung ương và của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ, trong những năm qua, công tác cán bộ của Đảng bộ tỉnh đã đạt được nhiều kết quả trên tất cả các khâu: Tuyển dụng, tiếp nhận cán bộ; sử dụng cán bộ; đánh giá, nhận xét cán bộ; quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ; luân chuyển cán bộ. Đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức từng bước chuẩn hóa về trình độ chuyên môn, lý luận chính trị, kỹ năng làm việc; chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã có nâng lên cơ bản đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Chất lượng nguồn nhân lực của tỉnh phát triển tương đối đồng bộ trên cả 03 yếu tố cơ bản là thể lực, kỹ năng nghề nghiệp và đạo đức, lối sống. Đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có trình độ đại học và trên đại học chiếm tỷ lệ khá cao, qua đó nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong quản lý nhà nước, cải cách hành chính đạt nhiều kết quả, môi trường đầu tư kinh doanh được cải thiện, thông thoáng, góp phần thu hút đầu tư, tác động tích cực đến phát triển kinh tế. Trình độ chuyên môn lý luận chính trị, kỹ năng làm việc cán bộ, công chức, viên chức của tỉnh cơ bản đạt yêu cầu theo quy định, công chức cấp xã có sự tiến bộ hơn.

Tuy nhiên, trình độ đào tạo sau đại học của nguồn nhân lực tuy có nâng lên về số lượng nhưng thực chất chưa xây dựng được đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức chưa cao; một bộ phận cán bộ, công chức thiếu chủ động, sáng tạo trong thực thi nhiệm vụ. Mục tiêu của tỉnh ta là đào tạo, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có phẩm chất, đạo đức tốt, năng lực, phong cách làm việc hiện đại, có tính chuyên nghiệp cao, có tư duy đổi mới sán tạo; là nhân tố đi đầu trong thực hiện nhiệm vụ cải cách chế độ hành chính, cải cách công vụ, công chức đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thời đại cách mạng công nghiệp hiện đại và hội nhập quốc tế. Trong đó đến năm 2025 xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có cơ cấu hợp lý, đạt về chuyên môn, nghiệp vụ, lý luận chính trị, ngoại ngữ, khả năng ứng dụng công nghệ thông tin, áp dụng kiến thức mới phục vụ công tác quản lý, điều hành trong thời kỳ cách mạng công nghiệp và hội nhập quốc tế, cụ thể: (1) 100% đội ngũ cán bộ, công chức, lãnh đạo quản lý đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn theo quy định trước khi bổ nhiệm; (2) Các chức danh lãnh đạo như: Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Bến Tre, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ phải có trình độ tiến sĩ; Giám đốc Sở Y tế phải có trình độ chuyên môn sau đại học về y, dược, y tế công cộng, quản lý y tế ưu tiên người tốt nghiệp đại học chuyên ngành y; Giám đốc các Sở: Giáo dục và Đào tạo, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Xây dựng phải có trình độ thạc sĩ trở lên chuyên ngành quản lý; (3) Xây dựng và hoàn thiện các quy định về phân cấp quản lý cán bộ, công chức, viên chức; tiêu chuẩn, chức danh, vị trí việc làm và cơ cấu ngạch, hạng, 100% cán bộ, công chức, viên chức được bố trí theo đúng vị trí việc làm, năng lực, sở trưởng của công chức, viên chức; (4) 50% cán bộ sở, ngành và tương đương, cán bộ chủ chốt cấp huyện giao tiếp thông thạo một trong những ngoại ngữ thông dụng (tiếng Anh, tiếng Nhật, tiếng Trung,…), một số cán bộ cấp phòng của sở, ngành tỉnh thường xuyên làm việc với cơ quan nước ngoài phải thông thạo ngoại ngữ, đủ khả năng làm việc trong môi trường quốc tế.

2.2. Vận dụng xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên thật sự tiên phong, gương mẫu, có đạo đức cách mạng trong sáng, bản lĩnh chính trị vững vàng, đủ năng lực đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn hiện nay tại Bến Tre